Nog steeds geen doorbraak in de ballonvaart ondanks nachtelijke stemming

Gisteren is er in de Tweede Kamer weer een debat geweest waarin de ballonvaartsector ter sprake kwam. Om jullie volledig en zorgvuldig te informeren, heb ik uitgebreid op een rijtje gezet wat eraan voorafging en waarom het nog steeds niet mag. Een lange, soms technische analyse, maar wel nodig om goed geïnformeerd te zijn.

Op 18 mei komt de ballonvaart in relatie tot COVID-19 voor het eerst ter sprake in de Tweede Kamer. Wybren van Haga, van de eenmansfractie Groep-Van Haga, richtte zich tot minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat: "Voor ons ligt het volgende steunpakket. Ook daar heb ik een aantal opmerkingen over. Ik begin met de TOGS (Tegemoetkoming schade COVID-19, red) en de daarmee samenhangende SBI-codes (Standaard bedrijfsindeling-codes, red). Hier is nog steeds sprake van willekeur. (…) We krijgen lijsten met SBI-codes toegestuurd van wanhopige ondernemers die niets krijgen vanwege de problemen met deze codes, van cosmetisch artsen tot architecten en muzikanten, van uitgevers tot kunstenaars, van grafisch vormgevers tot fotografen, van drukkerijen tot ballonvaarders. (…)"

Wiebes reageert uitgebreid op het ontbreken van sommige SBI-codes in de TOGS. Het ontbreken van de code voor de ballonvaartsector valt samen te vatten in het volgende citaat: "(…) Nogmaals, elke stap die je verder zet, zorgt voor nieuwe grensgevallen. Daarom ben ik hier terughoudend in. Ik durf met trots te zeggen dat dit de best lopende regeling is in noodpakket 1.0. Al wie naar volmaaktheid zoekt, tast gelijk een blinde. Helemaal perfect krijg je het nooit."

De ballonvaart zou dus een grensgeval zijn. De minister stelt, kortom, de ballonvaartsector laten we niet in aanmerking komen voor de TOGS, omdat 'die' en 'die' sector dat dan ook willen. 

Op 18 juni 2020 wordt er vervolgens gedebatteerd over luchtvaart en corona. Jan Paternotte van D66 vraagt dan het volgende aan minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat: "(…) Naast de scholen denk ik bijvoorbeeld aan de ballonvaarders, die een ballon hebben in de buitenlucht met de beste ventilatie die je kunt hebben, namelijk de buitenlucht. Maar zij mogen nu ook niks doen. Ze mogen niet varen, omdat dat misschien besmettingsgevaar zou opleveren. Hetzelfde geldt voor parachutesprongen die ik zelf altijd graag doe. Mijn vraag is hoe de minister daarmee omgaat?"

In haar reactie lijkt Van Nieuwenhuizen de urgentie van snelle versoepelingen niet in te zien: "De heer Paternotte vraagt ook aandacht voor de ballonvaart, het parachutespringen enzovoort. Ik kan hem verzekeren dat wij als kabinet echt oog hebben voor alle sectoren. In de loop van de tijd gaan wij daar ook adviezen over vragen, zoals wij dat de afgelopen tijd steeds hebben gedaan, om zaken weer op te bouwen en om tot versoepeling te komen."

Op 25 juni wordt de nieuwe NOTAM (Notice to Airmen) bekendgemaakt. Vrijwel alle vormen van luchtvaart mogen weer uitgevoerd worden. Passagiers moeten een gezondheidsverklaring kunnen overleggen en een mondkapje dragen. Bovendien moet al het apparatuur goed ontsmet worden en er moeten lijsten met passagiersgegevens bijgehouden worden. Alle eerder opgelegde maatregelen komen dan te vervallen en dus mag onder andere parachutespringen en het maken van rondvluchten weer. 

Eén groep wordt echter uitgesloten, de ballonvaart: "AIR OPERATION OF BALLOONS IS PROHIBITED UNLESS A DISTANCE OF AT LEAST 1,5M CAN BE ASSURED (HOUSEHOLD MEMBERS EXCLUDED." Een absurde maatregel als je beseft dat bovengenoemde maatregelen voor andere vormen van luchtvaart  ook zonder problemen geïmplementeerd konden worden in de ballonvaart. 

Op 24 juni maakt Wybren van Haga zich nogmaals sterk voor financiële compensatie voor de ballonvaart. Zijn redenering: als ballonvaren verboden is en blijft, dan moeten ballonvaarders toch zeker gecompenseerd worden? "Dan over de regelingen. Samen met ambtsgenoot Baudet heb ik een motie ingediend, waarin werd opgeroepen om ruimhartig te zijn bij het vaststellen van de SBI-codes die uiteindelijk onder de TOGS-regeling zullen vallen. De motie werd Kamerbreed aangenomen en er zijn inderdaad een groot aantal SBI-codes toegevoegd. Maar waarom gaat het nog steeds zo moeilijk? Moet ik hier nu echt allerlei SBI-codes gaan noemen, zoals die van de ballonvaart? Als de overheid besluit dat de ballonvaart, met SBI-code 5110, vanwege corona de ballonnen aan de grond moet houden, dan is het toch niet uit te leggen dat deze SBI-code niet in aanmerking komt voor de TOGS of de NOW?"

Op 25 juni stelt Rob Jetten van D66 de vraag waarom je in sommige gevallen een mondkapje op moet hebben en binnen anderhalve meter van elkaar mag komen, terwijl dit in andere gevallen niet mag. Minister-president Mark Rutte geeft antwoord en noemt vervolgens expliciet de ballonvaart: "Uiteindelijk moet je daar keuzes in maken en die keuzes zullen nooit perfect worden. We hebben grofweg drie uitzonderingen op de 1,5 meter. De eerste zijn contactberoepen waarbij je van te voren kunt vragen of iemand klachten heeft, zoals bij de kapper, de masseur, et cetera. De tweede groep zijn de kinderen en de jongeren. De derde groep is vervoer, maar dan dat vervoer dat echt belangrijk is voor de samenleving. Dan praat je dus niet over een ballonvaart of een schip dat vertrekt van en terugkomt op dezelfde plek voor een leuk uitje. Dan praat je echt over vervoer dat nodig is om mensen van A naar B te krijgen. Bij dat laatste hebben we gezegd: "Het was voor het openbaar vervoer zo geregeld. Laten we dat nou uitbreiden naar de touringcars en vergelijkbare dingen, omdat het eigenlijk anders niet goed uit te leggen is."

Voor vervoer wordt dus alleen een uitzondering gemaakt als het vervoer betreft dat echt belangrijk is voor de samenleving. Je zou erover kunnen discussiëren, maar dat ballonvaren niet belangrijk is voor de samenleving, wil ik dan nog wel in meegaan. Je mag tegenwoordig echter ook met mensen uit verschillende gezinnen in één auto rijden voor bijvoorbeeld een dagje strand. Is dat dan echt belangrijk voor de samenleving? En wat dacht je van rondvluchten en parachutespringen? Net zo onbelangrijk als ballonvaren, toch? Ik gun het hen van harte hoor, laat daar geen twijfel over bestaan, maar de ballonvaart zou dan toch zeker ook mogen?!

Diezelfde dag nog stelt Jan Paternotte enkele officiële Kamervragen aan minister Van Nieuwenhuizen, te weten:

"Vraag 1: Bent u op de hoogte van het bericht «Ballonvaart ligt al maanden stil door coronacrisis, geen versoepeling in zicht»?

NOS.nl,10 juni 2020 (https://nos.nl/artikel/2336771-ballonvaart-ligt-al-maanden-stil-doorcoronacrisis

Vraag 2: Kunt u toelichten op welke steunmaatregelen werknemers en bedrijven in de kleine commerciële luchtvaartsector zich kunnen beroepen?

Vraag 3: Klopt het dat ondernemers in de ballonvaartsector geen beroep kunnen doen op de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo), omdat hiervoor geen «Standaard Bedrijfsindeling»-code (SBI-code) bestaat? Zo ja, is hier een handreiking mogelijk om ervoor te zorgen dat de sector niet meer tussen wal en schip valt?

Vraag 4: Klopt het dat de Notice to Airmen (NOTAM) waarin beperkingen worden opgelegd aan de kleine commerciële luchtvaart, waaronder de ballonvaart, op dit moment nog niet is opgeheven?

Vraag 5: Kunt u toelichten waar het onderscheid zit tussen de algemene commerciële luchtvaart en de kleine commerciële luchtvaart als het aankomt op de coronaregelgeving?

Vraag 6: Kunt u toelichten waarop dit onderscheid is gebaseerd, in acht nemende dat ook in de kleine commerciële luchtvaart reserveringen, triage bij binnenkomst, looproutes, hygiënemaatregelen en gezondheidschecks mogelijk zijn?

Vraag 7: Kunt u deze vragen elk afzonderlijk beantwoorden?"

Paternotte wacht nog op antwoord. 

Op 30 juni reageert Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat op de eerder ingediende motie van Van Haga/Baudet: "De eerste motie ‘verzoekt de regering de SBI-code voor ballonvaart toe te voegen aan de lijst met codes die in aanmerking komen voor steun’ binnen de TOGS-regeling. (…)

Met de uitbreiding van de TOGS die op 15 april jl. is gedaan, is destijds recht gedaan aan het verzoek van de leden Baudet en Van Haga om ruimhartig te zijn bij het vaststellen van SBI-codes. In de brief van 12 juni 2020 is ook een aantal correcties aangekondigd waardoor een aantal SBI-codes, waaronder bijvoorbeeld die van handelaren van caravans, is opgenomen op de lijst getroffen sectoren van de TOGS-regeling.

In de brief van 12 juni jl. is tevens de laatste mutatie van de TOGS-regeling aangekondigd. Elke vastgestelde grens brengt immers weer nieuwe grensgevallen teweeg. Deze rafelranden zijn helaas onvermijdelijk. Overwegende het bovenstaande moet ik beide moties dus ontraden."

Keijzer vindt de ballonvaart dus een soort 'rafelrand' aan de TOGS-regeling. De ballonvaart staat nu helemaal klem, nog erger dan daarvoor. Er zit geen beweging in de roep om ballonvaren weer op te starten en met dit advies van Keijzer moet er haast wel een wonder komen, wil de ballonvaart toch in aanmerking komen voor financiële compensatie. 

Diezelfde dag wordt de stemming over de motie 'aangehouden'. Dit betekent dat de motie nog niet in stemming wordt gebracht. Zo gaat er steeds meer tijd verloren voor de ballonvaarders. 

Gisteren, 2 juli werd er wel over de motie gestemd. Een groot deel van de fractie is voor de motie om de ballonvaart toe te voegen aan de TOGS-regeling, maar een aantal partijen niet. In de Kamerstukken leze we: "Ik constateer dat de leden van de fracties van de SP, de PvdA, GroenLinks, de PvdD, DENK, 50PLUS, Krol/Van Kooten-Arissen, de SGP, de PVV, FvD en Van Haga voor deze motie hebben gestemd en de leden van de overige fracties ertegen, zodat de uitslag bij handopsteken niet kan worden vastgesteld.

We kunnen de uitslag niet vaststellen, meneer Van Haga. Gaat u overleggen met de heer Baudet? Is hij het ermee eens?

De heer Van Haga (Van Haga):
Voorzitter. Dit is een belangrijke motie, dus ik heb er even over moeten overleggen. Ik denk dat het het beste is om haar vanavond hoofdelijk in stemming te brengen.

De voorzitter:
Ja, dat doen we. Dank u wel."

Die nacht wordt er dus gestemd over deze kwestie. 

Ondertussen vindt er ook een debat plaats over de luchtvaart. De passages over de ballonvaart hebben we hieronder zorgvuldig geciteerd. 

Allereerst brengt Paternotte het onderwerp weer in: "(…) de ballonvaart, wij hebben hier ook Kamervragen over gesteld, de ballonvaart mag nog steeds niet. Ik zou de minister willen vragen: wat is nou anders dan een vakantie in een vliegtuig als je in een luchtballon zit met optimale luchtventilatie in zo’n korf? Want deze sector heeft het buitengewoon zwaar op dit moment."

Remco Dijkstra van de VVD brengt het onderwerp 'ballonvaart' ook naar voren: “Het tweede is inderdaad de ballonvaart in relatie tot COVID, corona. De sector die natuurlijk nu even op zijn gat ligt en wat valt daar eventueel te doen als het gaat om protocollen om daar nog eens naar te kijken, omdat nu het seizoen is, zeker augustus, het grote ballonvaartseizoen, het zou toch zonde zijn als ze niks kunnen doen de komende tijd? En ik snap dat de veiligheid daar essentieel is, maar misschien dat de minister samen met haar collega’s daar naar kan kijken.”

Dion Grauss van de PVV sluit zich daarbij aan: "“Voorzitter, ik wil me even aansluiten bij alles wat er is gezegd door meneer Paternotte en meneer Dijkstra ook over de ballonvaart, dan hoef ik straks niet te spreken, dus ik wil me daar graag bij aansluiten.”

Dan is het woord aan minister Van Nieuwenhuizen: “Dan de vragen van de heer Paternotte en ook de heer Dijkstra over de ballonvaart: Ja, dat past natuurlijk in het brede kabinetsbeleid en daar kijk ik vanuit mijn ministerie natuurlijk met bijzondere belangstelling naar de sectoren die onder ons vallen, waar wij als kabinet kúnnen versoepelen, zullen we dat ook zeker doen. We hebben het vorige week, geloof ik, ook nog over de bruine vloot gehad, daar speelde eigenlijk eenzelfde probleem, dus waar we kunnen versoepelen, zullen we het zeker gaan doen."

Met dat antwoord neemt Paternotte geen genoegen: "Mijn vraag, samen met die van meneer Dijkstra, was natuurlijk ook wel van: 'goh, het is allebei luchtvaart, het ene heeft optimale ventilatie en dan in de buitenlucht, het andere heeft optimale ventilatie met ook nog een HEPA-filter, wat is nou het verschil waarom je wel in een vliegtuig bij elkaar mag zitten, maar niet in een luchtballon?"

Van Nieuwenhuizen: "Nou, dan verwijs ik even naar wat daar in de debatten ook over is gezegd, dat het allemaal te maken heeft met opschaling en dat het te maken heeft met vervoer dat je écht ergens voor nodig hebt en vervoer dat meer in de vrijetijdssfeer zit. Dat is precies de reden waarom bijvoorbeeld de bruine vloot ook niet is vrijgegeven en een taxi en een bus enz. wel.”

Van Nieuwenhuizen brengt dus weer het argument in dat de ballonvaart niet belangrijk genoeg is om op te starten. Wat ik daarvan vind, heb ik al eerder in dit artikel verkondigd. 

Dan weer de motie Van Haga/Baudet. Er komt een hoofdelijke stemming en het is inmiddels al 4 uur in de ochtend. Hier wordt door sommige mensen met ogenschijnlijk dedain op gereageerd, zoals door parlementair verslaggever van De Telegraaf, Niels Rigter: